Wybierz typ wizyty

Wybierz typ wizyty
  • Mentoring dietetyczny
  • Konsultacja dietetyczna
  • Twój pakiet Żołądek / Jelita / Pasożyty
  • Twój pakiet SIBO/IMO

Mentoring dietetyczny

Free

Potrzebujesz poszerzyć swoją wiedzę?
Wybierz tą opcję!

Konsultacja dietetyczna

500,00 

Potrzebujesz konsultacji?
Wybierz tą opcję!

Twój pakiet Żołądek / Jelita / Pasożyty

1000,00 

Potrzebujesz diety? Sprawdź ten pakiet!

Twój pakiet SIBO/IMO

1800,00 

Potrzebujesz współpracy? Sprawdź ten pakiet!

Kandydoza – wróg czy przyjaciel ? Krótka charakterystyka

01 / 01 / 2025 Jelita, przerost grzybiczy
Artykuły
Skopiowano!

Kandydoza – wróg czy przyjaciel ?  Formy kandydozy, rola w kontekście przewodu pokarmowego 

Grzyby z rodzaju Candida są częścią fizjologicznej mikroflory jelita, czyli można “powiedzieć”, że żyją z nami od zawsze. W naszym organizmie występują w ograniczonej ilości. Zdrowy organizm, z dobrze funkcjonującym układem odpornościowym jest w stanie rozróżnić kolonizację fizjologiczną i patogenną Candidi albicans. Problem zaczyna się kiedy Candida rozrasta, a taki proces następuje w sytuacji, w której upośledzona zostaje odporność gospodarza – jest ona kluczowa w patogenezie nadmiernego rozrostu grzybiczego.

Co ulega zaburzeniu? Przeważnie jest to mikrobiom, odporność śluzówkowa oraz zaburzona praca żołądka i wydzielanie kwasu solnego. Co ciekawe przerost grzybiczy często koreluje też z infekcjami pasożytniczymi lub bakterią  H. Pylori jako ich skutek uboczny. 

Kiedy po raz pierwszy opisano kandydozę? 

Pierwsze opisy dotyczące pleśniawek jamy ustnej pochodzą z czasów Hipokratesa, ale dopiero w latach 40. XIX wieku wykazano, że czynnikiem odpowiedzialnym za ich wywoływanie jest grzyb pierwotnie określony nazwą Oidium albicans (nazwę Candida albicans utworzył Berkhout w 1923 r.).  W 1860 roku Zenker jako pierwszy opisał przypadek głębokiej kandydozy.

Dlaczego w latach 40.? Uważa się, że szerokie stosowanie antybiotyków, które rozpoczęło się w latach 40. ubiegłego wieku, jest głównym czynnikiem odpowiedzialnym za pojawienie się wcześniej nie opisywanych form kandydozy i znaczny wzrost ogólnej częstości jej występowania.

Czym dokładnie jest Candida? To drożdżaki, które występują w formie jednokomórkowej, w postaci małych, cienkościennych, owalnych komórek rozmnażających się głównie przez pączkowanie. Rodzaj Candida obejmuje około 150 gatunków, ale tylko 9 z nich uznaje się za patogenne dla człowieka. 

Poza C. albicans w praktyce klinicznej coraz częściej wykrywa się gatunki NAC czyli tzw. formy beztlenowe i tu wyróżnić można: 

  •  C. glabrata
  •  C. tropicalis, 
  •  C. parapsilosis,
  •  C. krusei, 

Cechują się one odpornością na wiele z dotychczas stosowanych leków przeciwgrzybiczych. Optymalne warunki dla ich rozwoju to pH około 7,3 i temperatura 37°C.

Gdzie bytuje? 

  • układ pokarmowy
  • skóra
  • drogi moczowo-płciowe

Dlatego nie ma jednej głównej diagnostyki dla przerostu grzybiczego!

 

Charakterystyka szczepów przerostu grzybiczego

Jak już wspomniałam Candida obejmuje około 150 gatunków, ale tylko 9 z nich uznaje się za patogenne dla człowieka. Opisze Ci tylko kilka z nich z którymi spotykam się w swoim gabinecie.

Candida albicans

  • Jest częścią flory przewodu pokarmowego. Żyje w równowadze z innymi mikroorganizmami nie powodując szkód do momentu, do którego z jakiegoś powodu ta równowaga nie zostanie zaburzona. 
  • Najczęstszy grzyb patogenny występujący u człowieka oraz najczęstsza przyczyna powierzchownych grzybiczych infekcji błon śluzowych przewodu pokarmowego i głębokich.
  • Zawiera 178 antygenów, co może tłumaczyć potencjalną obecność krzyżowych reakcji immunologicznych z antygenami innych drożdżaków i pleśni, a nawet antygenami ludzkich tkanek.
  • Wywołuje infekcje tj. pleśniawki w jamie ustnej (inaczej kandydoza jamy ustnej)
  • zapalenie przełyku, kandydozę pochwy 
  •  Możliwa jest również transmisja z człowieka na człowieka oraz zakażenie szczepami występującymi w środowisku szpitalnym. 

Kiedy w organizmie człowieka panują niekorzystne warunki dla Candida np. brak pożywienia lub wilgoci drożdżak ten zamiast ginąć traci wodę i przechodzi w formę  przetrwalnikową w postaci spory (są lekkie i z łatwością unoszą się w powietrzu, stanowią wówczas alergeny). Wraz z poprawą bytowania zaczynają się odżywiać i rozmnażać.

Candida glabrata

  • drugi najczęściej występujący patogen z rodzaju Candida wywołujący infekcję u człowieka
  • infekcje są trudniejsze do wyleczenia z powodu mniejszej wrażliwości na klasyczne leczenia przeciwgrzybicze
  • główny grzyb patogenny dróg moczowo-płciowych i drożdżaków we krwi (kandydemia)

 

Candida parapsilosis

  • po raz pierwszy opisanym w 1928 roku przez Ashford, który wyizolował tego drożdżaka z materiału od pacjentów z biegunką tropikalną w Puerto Rico 
  • zdolność kolonizowania sztucznych powierzchni, tworzenia biofilmów na sprzęcie medycznym takim jak cewniki i protezy
  • ma bezpośredni związek z obecnością cewników naczyniowych, którą uznano za wiodący czynnik ryzyka rozwoju tego typu zakażeń. Jest to związane przede wszystkim ze zwiększoną zdolnością tego gatunku do produkcji pozakomórkowego śluzu oraz bardziej skutecznymi właściwościami adherencyjnymi do sztucznych powierzchni, niż prezentują to inne gatunki 
  • zdolności asymilacji cukrów
  • izolowany z zakażeń paznokci i skóry
  • obecna w posiewach kału
  • prowadzi do zaburzeń wchłaniania substancji odżywczych, zwłaszcza witaminy B12 i kwasu foliowego

 W wyniku badań retrospektywnych obejmujących pacjentów poddanych leczeniu immunosupresyjnemu hospitalizowanych w Instytucie Transplantologii oraz Klinice Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej AM w Warszawie, gatunek Candida parapsilosis uznano za najczęstszy (56%) czynnik etiologiczny fungemii odcewnikowych w latach 2005-2007

Candida tropicalis

  • wywołuje infekcje podobne do C. albicans (jama ustna, skóra, pochwa, układ pokarmowy)
  • rzadko jednak spotykany w naturze, ale izolowany od człowieka i zwierząt. prawdopodobnie jest tam komensalem
  • poza kandydozą wywołuje zapalenie wsierdzia i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
  • często występuje razem z innymi gatunkami Candida (zakażenia mieszane)
  • może potęgować zapalenie okrężnicy u pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Chrona
  • Dolegliwości przypominają objawy choroby Crohna – biegunka, bóle i skurcze jelitowe, utrata wagi i zespół przewlekłego zmęczenia.

Candida krusei

  • kolonizuje błony śluzowe i skórę człowieka, w tym przewód pokarmowy
  • nie zasiedla fizjologicznie mikroflory człowieka, zatem do zakażenia tym gatunkiem może dojść jedynie poprzez kontakt zewnętrzny
  • oporna na fluconazol 

 

Grzyby były są i będą z nami zawsze. Są częścią naszej flory fizjologicznej. Są przyjacielem ale potrafią z pewnych przyczyn stać się wrogiem i namieszać w naszym codziennym życiu. W kolejnym artykule przedstawię Ci charakterystyczne objawy i diagnostykę w kierunku przerostów grzybiczych. 

Bibliografia:

Ocena jakościowa i ilościowa grzybów drożdżopodobnych w przewodzie pokarmowym dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1 w odniesieniu do wybranych parametrów immunologicznych. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych, 2017, s. 10-13

https://journals.viamedica.pl/gastroenterologia_kliniczna/article/viewFile/29294/24046 dostęp. 01.07.2024 r.
https://www.termedia.pl/gastroenterologia/Konsekwencje-dzialania-jednego-z-najbardziej-inwazyjnych-gatunkow-grzybow,45251.html dostęp 25.06.2024 r.

 A.Vojdani, P. Rahimian,H. Kalhor, E Mordechai. Immunological cross reactivity between Candida albicans and human tissue. J. Clin. Lab. Immunol. 1996; 48: 1–15. 

 I. Netsvyetayeva, E. Swoboda-Kopeć, Candida parapsilosis – zmienne oblicze, Postępy Nauk Medycznych, t. XXIV, nr 10, 2011.